ภาวะการนำของผู้นำกลุ่มเกษตรกร ในอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้เพื่อ 1) ระบุถึงแบบความเป็นผู้นําของผู้นํากลุ่ม เกษตรกร ในอําเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ 2) ศึกษาถึงความสัมพันธ์ระหว่างแบบความเป็นผู้นําที่ผู้นํากลุ่มแสดงออกและสถานภาพส่วนบุคคลของผู้นํา, สถานการณ์กลุ่มและสถานภาพส่วนบุคคลของผู้ตาม 3) ทราบถึงความสอดคล้องในแบบความเป็นผู้นําที่ผู้นํากลุ่มแสดงออก และตามการรับรู้ของสมาชิกกลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลในการวิจัยคือผู้นํา (ประธาน) กลุ่มเกษตรกรทั้งหมดในอําเภอสันทราย จํานวน 9 คน ซึ่งแบ่งเป็นผู้นําจากกลุ่มเกษตรกรที่ประสบความสําเร็จ จํานวน 4 คน และผู้นำจากกลุ่มเกษตรกรที่ไม่ประสบความสําเร็จ จํานวน 5 คน และสมาชิกกลุ่มเกษตรกรของทั้งสองกลุ่ม จํานวน 185 คน ซึ่งได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ สําหรับข้อมูลที่ต้องการได้รวบรวมโดยใช้ แบบสอบถามเพื่อการสัมภาษณ์และนํามาวิเคราะห์ด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์โดยใช้โปรแกรมสถิติสําเร็จรูปเพื่อการวิจัยทางวิทยาศาสตร์สังคม ผลการวิจัยพบว่าสถานภาพส่วนบุคคลของผู้นํากลุ่มเกษตรกรที่ประสบความสําเร็จและไม่ประสบความสําเร็จ มีความคล้ายคลึงกันบางลักษณะคือประสบการณ์การฝึกอบรม และจํานวนบุคคลในครอบครัวส่วนลักษณะที่แตกต่างกันได้แก่อายุ, ระดับการศึกษา, รายได้ของครอบครัวและขนาดของฟาร์มสําหรับลักษณะของกลุ่มตามการรับรู้ของผู้นํากลุ่ม พบว่ากลุ่มเกษตรกรที่ประสบความสําเร็จและไม่ประสบความสําเร็จมีลักษณะต่าง ๆ ของกลุ่มที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง ผลการวิเคราะห์แบบความเป็นผู้นําที่ผู้นํากลุ่มเกษตรกรทั้งที่ประสบความสําเร็จและไม่ประสบความสําเร็จแสดงออกนั้น พบว่าผู้นําของกลุ่มเกษตรกรทั้งสองกลุ่มมีพฤติกรรมการนํากลุ่ม ในลักษณะผู้นําเน้นมนุษยสัมพันธ์แต่ผู้นํากลุ่มเกษตรกรของกลุ่มที่ไม่ประสบความสําเร็จ มีระดับความเป็นผู้นําแบบเน้นมนุษย์สัมพันธ์ที่มากกว่าหรือสูงกว่าผู้นําของกลุ่มเกษตรกรที่ประสบความสําเร็จ ส่วนความสัมพันธ์ระหว่างแบบความเป็นผู้นําและสถานภาพส่วนบุคคลของผู้นํานั้น ผลการวิเคราะห์ทางสถิติพบว่าตัวแปรเกือบทั้งหมด ไม่มีความสัมพันธ์กับแบบความเป็นผู้นําแต่อย่างใด ยกเว้นเพียงปัจจัยเดียวคือ จํานวนครั้งของการมีประสบการณ์การฝึกอบรมของผู้นํามีความสัมพันธ์ อย่างมีนัยสําคัญทางสถิติกับแบบความเป็นผู้นํา ส่วนตัวแปรเกี่ยวกับสถานการณ์ของกลุ่มนั้นพบว่าไม่ มีความสัมพันธ์กับแบบความเป็นผู้นําแต่อย่างใด ในด้านความสัมพันธ์ของแบบความเป็นผู้นํา ปัจจัยเกี่ยวกับผู้ตาม (สมาชิกกลุ่ม) นั้นผลการวิเคราะห์พบว่าสถานภาพส่วนบุคคลเพียงสองลักษณะ คือรายได้ของผู้ตามและขนาดฟาร์มของผู้ตามมีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสําคัญของสถิติ ส่วนตัวแปรอื่นพบว่าไม่มีความสัมพันธ์แต่อย่างใด ในการเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างแบบความเป็นผู้นําตามที่ผู้นําแสดงออกและแบบความเป็นผู้ตามที่สมาชิกรับรู้นั้นพบว่ามีความสอดคล้องกัน กล่าวคือ ผู้นํากลุ่มเกษตรกรมีการ แสดงออกในพฤติกรรมผู้นํากลุ่มแบบเน้นมนุษยสัมพันธ์ และในทางเดียวกันสมาชิกกลุ่มก็รับรู้ว่าผู้นํา ของตนมีพฤติกรรมการนํากลุ่มแบบเน้นมนุษยสัมพันธ์เช่นเดียวกัน แต่มีระดับที่แตกต่างกันอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ กล่าวคือ ผู้นํากลุ่มมีพฤติกรรมมุ่งเน้นมนุษยสัมพันธ์ในระดับที่สูงกว่าสมาชิกรับรู้ ผลการวิจัยดังกล่าวทําให้ทราบว่ากลุ่มเกษตรกรที่ประสบความสําเร็จนั้นผู้นํากลุ่มเป็นผู้นําที่มีภาวะการนํากลุ่มแบบเน้นมนุษยสัมพันธ์ในระดับที่น้อยกว่าผู้นําของกลุ่มที่ไม่ประสบความสําเร็จ ดังนั้นในการปรับปรุงกลุ่มเกษตรกรให้เกิดประสิทธิผลผู้นํากลุ่มจําเป็นต้องปรับพฤติกรรมการนําโดยการมุ่งเน้นเอาจริงเอาจังกับงานและคํานึงถึงธุรกิจของกลุ่ม และเพิ่มความเข้มงวดกับสมาชิกที่ไม่ปฏิบัติตามกฎระเบียบ และข้อตกลงของกลุ่มให้มากขึ้นกว่าเดิมที่มุ่งเน้นเฉพาะ มนุษยสัมพันธ์เพียงประการเดียว นอกจากนั้นควรมีการจัดการฝึกอบรมให้กับผู้นํากลุ่มโดยมุ่งเน้นไปยังด้านเทคนิคการทํางานกลุ่มและการบริหารองค์การให้มากขึ้น พร้อมกันนี้ในการคัดเลือกผู้นํากลุ่ม ควรจะคัดเลือกบุคคลที่มีคุณลักษณะตามแบบความเป็นผู้นําที่มีประสิทธิภาพ และมีประสบการณ์การทํางานด้านนี้มาก่อน