การปรับปรุงพันธุ์กระบือพื้นเมืองโดยผสมข้ามกับกระบือมูร่าห์ การสำรวจและการทำนายน้ำหนักมีชีวิตของกระบืองานใน 9 หมู่บ้านที่อยู่รอบบริเวณสถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ (3)

Abstract

ระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม 2522 ได้ทําการสํารวจชั่งน้ำหนักมีชีวิตและวัดความยาวรอบอกของกระบือที่อยู่ในวัยเติบโต และที่อยู่ในวัยโตเต็มที่จํานวน 340 ตัว ใน 3 ตําบลของอําเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ได้แก่ตําบลหนองหาร 6 หมู่บ้าน, ตําบลป่าไผ่ 2 หมู่บ้าน และตําบลหนองจ๊อม 1 หมู่บ้าน รวม 9 หมู่บ้าน ซึ่งมีชื่อหมู่บ้านเรียงตามลําดับดังนี้ ทุ่งหมื่นน้อย, แม่โจ้, ป่าบง, หนองหาร, เต่าไห, ห้วยเกี๋ยง, ปง, ป่าไผ่ และหนองห้าง ผลการศึกษาสํารวจพบว่า กระบือโตเต็มวัยเพศเป็น 233 ตัวมีน้ำหนักเฉลี่ย 413.25 กก. และความยาวรอบอก 188.93 ซม. กระบือโตเต็มวัยเพศผู้ 38 ตัวมีน้ำหนักเฉลี่ย 387.44 กก. และความยาวรอบอก 179.99 ซม. อัตราส่วนกระบือโตเต็มวัยเพศเมีย : ผู้ = 6.13 : 1 ตัว ความแตกต่างในด้านน้ำหนักระบือระหว่างเพศนี้มีนัยสำคัญทางสถิติ, ความยาวรอบอก ไม่มีนัยสําคัญ ค่าสหสัมพันธ์หว่างน้ำหนักและรอบอกเท่ากับ 0.99 สมการทํานายน้ำหนักมีชีวิต (Y-กก.) จากความยาวรอบอก (X- -ซม.) ในตัวผู้ที่อยู่ในวัยเติบโต, ตัวผู้ที่โตเต็มที่, ตัวเมียที่อยู่ในวัยเติบโต และตัวเมียที่โตเต็มที่มีดังนี้ Y=1.45X-0.42, Y=2.15x-0.52, Y=1.41X+0.70 และ Y=2.2X+1.48 โดยค่า Constant regression value ที่อยู่หน้า X ทุกค่าไม่มีนัยสําคัญทางสถิติ ค่า X+-SD=187.67+-8.9 ซม. เมื่อ CV = 4.0 และ Y+-SD=409.62+-20.1 เมื่อ CV = 5.05 ซึ่งจะเห็นได้ว่า เมื่อเปรียบเทียบกับที่จีรสิทธิ์ สงค์ประเสริฐ 2517 ได้ทําการศึกษาใน พศ. 2516-17 พบว่า X+-SD=208.94+-11.70 ซม. และ Y+-SD=538.89+-63.07 กก. จึงเห็นว่ากระบือ 9 หมู่บ้านดังกล่าวมีขนาดโตเต็มที่เล็กลง และมีแนวโน้มจะเล็กลงไปอีกได้หากมิได้ปรับปรุงพันธุ์ นอกจากนี้ยังได้ศึกษาข้อมูลอื่น ๆ ของอําเภอสันทรายเพื่อนํามาใช้เปรียบเทียบ