การเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยวชุมชนเพื่อเพิ่ม ขีดความสามารถในการแข่งขันด้านมาตรฐานและการบริการในเขตพื้นที่พิเศษอุทยาน ประวัติศาสตร์สุโขทัย-ศรีสัชนาลัย-กำแพงเพชร

Abstract

โครงการนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษารูปแบบการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่าย วิสาหกิจการท่องเที่ยวชุมชนสู่มาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนในเขตพื้นที่พิเศษอุทยาน ประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย - กำแพงเพชร 2) เพื่อศึกษากระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยวชุมชนสู่มาตรฐานการท่องเที่ยวโดย ชุมชนอย่างยั่งยืนในเขตพื้นที่พิเศษอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย - กำแพงเพชร และ 3) เพื่อเสนอข้อเสนอเชิงนโยบายในการพัฒนาเครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยวชุมชนสู่มาตรฐาน การท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนในเขตพื้นที่พิเศษอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย-ศรีสัชนาลัย – กำแพงเพชร พื้นที่วิจัย เป็นพื้นที่ต้นแบบ 2 พื้นที่ ประกอบด้วย ชุมชนนครชุม จังหวัดกำแพงเพชร และชุมชนบ้านคุกพัฒนา จังหวัดสุโขทัย โดยใช้กระบวนการวิจัยเพื่อท้องถิ่นอย่างมีส่วนร่วม และ การจัดการเชิงกลยุทธ์สู่ชุมชนแห่งการเรียนรู้ในการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายท่องเที่ยว ชุมชน โดยมีวิธีการดำเนินงาน 3 ขั้นตอนหลัก ดังนี้ 1) ขั้นเตรียมการ : ประชุมแกนนำชี้แจงวัตถุประสงค์ สนทนากลุ่มร่วมกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ทุกภาคส่วนสำหรับการ ดำเนินการพัฒนาเครือข่ายท่องเที่ยวชุมชนที่ผ่านมาในพื้นที่นำร่องทั้ง 2 พื้นที่ จัดเวทีประชุมค้นหา ความต้องการและจัดลำดับความสำคัญในการพัฒนาในการบริหารจัดการเครือข่ายท่องเที่ยวโดย ชุมชน 2) ขั้นดำเนินการ : จัดเวทีศึกษาบริบท วิเคราะห์ปัญหา กำหนดแนวทางพัฒนาอย่างมีส่วน ร่วม พัฒนาศักยภาพเสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้เชิงปฏิบัติการเพื่อเพื่อขับเคลื่อนสุขภาวะใน ขั้นติดตามประเมินผลและถ่ายทอดความรู้: จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ชุมชน และ3) ขั้น ประเมินผลการเรียนรู้ จัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายอย่างมีส่วนร่วม คืนข้อมูลชุมชนและถ่ายทอดองค์ ความรู้สู่การใช้ประโยชน์เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทางที่หลากหลาย เช่น เว็บไซต์ วิทยุ ชุมชน เฟสบุ๊ค และคู่มือองค์ความรู้ เป็นต้น ผลการวิจัย พบว่า รูปแบบการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายวิสาหกิจการท่องเที่ยว ชุมชนสู่มาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนในเขตพื้นที่พิเศษอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย -ศรีสัชนาลัย – กำแพงเพชร ประกอบด้วย 5 รูปแบบ คือ 1) พัฒนาทุนมนุษย์ : เสริมสร้างพลังกลุ่ม เครือข่ายท่องเที่ยวชุมชน 2) พัฒนารูปแบบการสื่อความหมาย 3) พัฒนาทักษะภาษาอังกฤษ 4) สร้าง กลยุทธ์พัฒนาอาหารพื้นถิ่น และ 5) พัฒนาโฮมสเตย์เพื่อรองรับท่องเที่ยวชุมชน ด้านกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชนในการเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายวิสาหกิจ การท่องเที่ยวชุมชนสู่มาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน พบว่า มี 3 กลไก 6 มิติ ประกอบด้วย 1) ภาครัฐระดับท้องที่ท้องถิ่น 2) ภาควิชาการ 3) ภาคประชาสังคมและผู้ประกอบการ โดยมีส่วนร่วม 1) มิติสนับสนุนงบประมาณ 2) มิติการพัฒนาศักยภาพทีม 3) มิติจัดกระบวนการ เรียนรู้ในชุมชนและนอกชุมชนสู่การขยายเครือข่าย 4) มิติการพัฒนานวัตกรรมเชิงสร้างสรรค์สู่การ ยกระดับองค์ความรู้ในชุมชนและผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น 5) มิติประเมินเสริมพลังกลุ่ม และ6) มิติกำหนด ข้อเสนอเชิงนโยบาย เป้าหมายและทิศทางในการดำเนินงานท่องเที่ยวชุมชนเชิงรุกบนฐานความยั่งยืน อย่างมีส่วนร่วม สำหรับข้อเสนอเชิงนโยบายในการพัฒนาเครือข่ายวิสาหกิจท่องเที่ยวชุมชนสู่มาตรฐานการ ท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน พื้นที่ มีข้อเสนอเชิงนโยบาย 7 ด้าน ประกอบด้วย 1) ด้านการ เสริมความเข้มแข็งการบริหารจัดการ 2) ด้านการเสริมสร้างนักสื่อความหมาย 3) ด้านการจัดการตลาด4) ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ สินค้าและการบริการ 5) ด้านการพัฒนาที่พักโฮมสเตย์ 6) ด้าน การขับเคลื่อนเชิงนโยบาย 7) ด้านการจัดการความรู้ทั้งภายในและภายนอก เพื่อเสริมสร้างความ เข้มแข็งและพัฒนาศักยภาพทุนมนุษย์ เศรษฐกิจการท่องเที่ยวชุมชนและการแข่งขันด้านมาตรฐาน และการบริการการท่องเทียวได้อย่างยั่งยืน