การประเมินผลการทดสอบลูกหลาน และการประมาณปริมาตรไม้ มวลชีวภาพ และการกักเก็บคาร์บอนของไม้สักอายุ 12 ปี จังหวัดขอนแก่น

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ ทดสอบ ลูกหลานของไม้สัก ที่ได้จากการผสมเกสรที่รู้พ่อและแม่ (Full-sip Control pollination) และทำฐานประชากรในการปรับปรุงพันธุ์ของไม้สัก เพื่อประเมินปริมาตรไม้ มวลชีวภาพและกักเก็บคาร์บอน ของสวนป่าสักอายุ 12 ปี และเพื่อเปรียบเทียบต้นทุนและผลตอบแทนการผลิต และมูลค่าทางเศรษฐกิจของเนื้อไม้ระหว่างกล้าไม้สักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำคู่ผสมปิดกับกล้าไม้ที่ไม่ได้ผ่านกระบวนการปรับปรุงพันธุ์ ได้ดำเนินการศึกษาที่สถานีวนวัฒนวิจัยดงลาน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น โดยมีการทดสอบและการวิเคราะห์ข้อมูล ประกอบด้วย ผังการทดสอบมี 54 Family ประกอบไปด้วย กล้าไม้จากการควบคุมผสมเกสร 50 คู่ กล้าไม้จากแม่ไม้ 3 แม่ไม้ และกล้าจากสักทั่วไป 1 ต้น วางผังการทดลองแบบ Randomized complete block design จำนวน 4 ซ้ำ เบอร์ละ 9 ต้น ระยะปลูก 4 x 4 เมตร การวิเคราะห์ต้นทุน ผลตอบแทน และการประเมินมูลค่าไม้ ผลการศึกษาพบว่า การวิเคราะห์ลูกหลานแบบผสมปิด (Full-sip control pollination) ที่ใช้เป็นฐานพันธุกรรมเพื่อดูประวัติย้อนหลัง (Backward step) เบอร์ที่ใช้เป็นแม่ได้ดี คือ V194 V211 จากแหล่งแม่ไม้ จ.ลำปาง ส่วนเบอร์ที่ใช้เป็นพ่อได้ดี คือ V130 จากแหล่งแม่ไม้ จ.แพร่ V290 จากแหล่งแม่ไม้ จ.เชียงใหม่ V146 จากแหล่งแม่ไม้ จ.แม่ฮ่องสอน และเบอร์ที่เป็นทั้งแม่และพ่อได้ดี คือ V290 จากแหล่งแม่ไม้ จ.เชียงใหม่ ด้านประมาณปริมาตรไม้ในแปลงทดสอบ พบว่าปริมาตรไม้เหนือเปลือกเฉลี่ย 14.616 ลบ.ม./ไร่ เบอร์ที่มีค่าปริมาตรไม้เหนือเปลือกสูงสุด คือ C1 ซึ่งสามารถนำไปพัฒนาผลิตกล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำ (Forward step) มีค่าเท่ากับ 0.324 ลบ.ม./ต้น ซึ่งเบอร์ C1 มีการประมาณปริมาตรไม้สูงสุดคิดเป็น 1.8 เท่าของเบอร์ E5 ที่มีการประมาณปริมาตรไม้ต่ำสุด และมีมวลชีวภาพ 7,198.74 กก./ไร่ การกักเก็บคาร์บอน 3,455.368 กก.คาร์บอนต่อไร่ คาร์บอนไดออกไซด์ 12,669.766 กก.คาร์บอนไดออกไซด์/ไร่ ด้านต้นทุนการผลิตกล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำมีต้นทุนรวม 10.65 บาท/ต้น ปริมาตรไม้กล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำคู่ผสมปิด (C1) มีปริมาตร 0.324 ลบ.ม./ต้น และกล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำสายต้น (Clonal Test) มีปริมาตร 0.128 ลบ.ม./ต้น สามารถประเมินมูลค่ากล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำคู่ผสมปิด (C1) มีมูลค่า 4,179.60 บาท/ต้น และกล้าสักพันธุ์ดีจากกิ่งปักชำสายต้น (Clonal Test) มีมูลค่า 972.80 บาท/ต้น ดังนั้น กล้าไม้ที่มีการปรับปรุงพันธุ์ให้มีคุณภาพ มีการเติบโตกว่ากล้าไม้ที่ยังไม่ได้เข้าสู่กระบวนการปรับปรุงพันธุ์ ซึ่งข้อมูลที่ได้สามารถเป็นองค์ประกอบในการตัดสินใจเลือกใช้กล้าไม้สักพันธุ์ดีที่ได้จากการวิจัยและพัฒนาปรับปรุงพันธุ์โดยกรมป่าไม้ ในการส่งเสริมให้กับเกษตรกรหรือผู้ที่สนใจลูกในพื้นที่ในเชิงสวนป่าสัก หรือสวนป่าแบบผสมผสาน ส่งผลให้เกษตรกรที่ใช้กล้าสักพันธุ์ดีที่ได้มีการปรับปรุงพันธุ์แล้ว เมื่อถึงรอบตัดฟันจะมีรายได้สูงกว่าการใช้กล้าสักที่ยังไม่ได้ผ่านกระบวนการปรับปรุงพันธุ์ประมาณ 3 เท่าของรายได้ นอกจากนี้แล้วการดูแล จัดการ ตามหลักวนวัฒนวิธีจะทำให้ได้ผลผลิตที่สูง