นวทางการพัฒนาเกษตรกรต้นแบบของศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) จังหวัดนราธิวาส

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพบริบททั่วไปและสภาพปัญหาอุปสรรคของศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าการเกษตร 2) เพื่อสำรวจสภาพปัญหาและอุปสรรคของเกษตรกรต้นแบบฯ 3) เพื่อศึกษาปัจจัยเอื้อต่อการพัฒนาเกษตรกรต้นแบบฯ และ 4) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาเกษตรกรต้นแบบฯ โดยวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ เกษตรกรต้นแบบของศูนย์เรียนรู้ฯ ของจังหวัดนราธิวาส จำนวน 13 ราย เก็บข้อมูลโดยการศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) ผลการศึกษา พบว่าเกษตรกรต้นแบบของศูนย์เรียนรู้ฯ มีการปลูกลองกอง ปาล์มน้ำมัน มังคุด ข้าวและยางพารา รวมถึงการทำการเกษตรผสมผสาน ภายใต้การถือครองที่ดินของตนเอง มีรายได้จากภาคการเกษตรเฉลี่ย 223,2276.92 บาทต่อปี และมีรายได้นอกภาคเกษตรเฉลี่ย 38,625 บาทต่อปี มีการให้บริการแก่เกษตรกรทั่วไปเฉลี่ย 1,657 คนต่อปี สภาพปัญหาและอุปสรรคของเกษตรกร พบว่าขาดความรู้ด้านเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว เนื่องจากมีผลผลิตที่มีจำนวนมาก รวมถึงปัญหาการเชื่อมโยงการทำงานกับศูนย์เครือข่ายและการบูรณาการทำงานของหน่วยงานภาคีเครือข่าย ปัจจัยเอื้อต่อการพัฒนา พบว่าปัจจัยภายใน ด้านศักยภาพของเกษตรกร ต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการดำเนินงานของศูนย์เรียนรู้ มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีการบริหารจัดการที่ดี มีการสื่อสารการทำงาน สำหรับปัจจัยภายนอก การมีเครือข่ายและบูรณาการทำงานร่วมกันของผู้เกี่ยวข้องจะส่งผลให้เกิดความสำเร็จในการทำงาน สำหรับแนวทางการพัฒนา พบว่าควรเพิ่มศักยภาพด้านการจัดการผลผลิต รวมถึงการสร้างความเข้มแข็งการทำงานของคณะกรรมการและทำงานอย่างมีส่วนร่วม เพื่อยกระดับศูนย์การเรียนรู้ฯ ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น