การจำแนกพันธุ์และความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของลิ้นจี่โดยใช้ เครื่องหมายโมเลกุลไอเอสเอสอาร์และลำดับนิวคลีโอไทด์ในคลอโรพลาสต์

Abstract

ลิ้นจี่ (Litchi chinensis Sonn.) เป็นไม้ผลที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจชนิดหนึ่งของไทย ซึ่งนิยมปลูกในภาคเหนือและภาคกลาง มหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้มีการรวบรวมพันธุ์ลิ้นจี่ไว้ที่แปลงรวบรวมและอนุรักษ์พันธุ์ลิ้นจี่ สาขาไม้ผล คณะผลิตกรรมการเกษตร การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อจำแนกพันธุ์และศึกษาความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของลิ้นจี่ 23 พันธุ์ โดยใช้เครื่องหมายโมเลกุลไอเอสเอสอาร์และลำดับนิวคลีโอไทด์ในคลอโรพลาสต์ พบว่าเครื่องหมายไอเอสเอสอาร์ จำนวน 27 ไพรเมอร์ มี 24 ไพรเมอร์ที่สามารถสร้างลายพิมพ์ดีเอ็นเอได้โดยให้แถบดีเอ็นเอทั้งหมด จำนวน 125 แถบ มีขนาดประมาณ 300-3,000 คู่เบส โดยเป็นแถบดีเอ็นเอที่มีพอลิมอฟิซึม จำนวน 107 แถบ คิดเป็น 85.6 เปอร์เซ็นต์ ค่าสัมประสิทธิ์ความเหมือนทางพันธุกรรมของลิ้นจี่ 23 พันธุ์ อยู่ในช่วง 0.542 ถึง 1.000 เมื่อจัดกลุ่มความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมพบว่าลิ้นจี่แบ่งเป็น 3 กลุ่ม แต่ไม่สามารถแยกความแตกต่างระหว่างพันธุ์ลิ้นจี่ 3 คู่ ออกจากกัน คือ (1) พันธุ์กวางเจากับโอวเฮียะ (2) พันธุ์สำเภาแก้วกับพันธุ์สาแหรกทอง และ (3) พันธุ์ฮงฮวยกับพันธุ์สำเภาทอง เมื่อศึกษาลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีนในคลอโรพลาสต์พบว่า ลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีน rbcL มีความผันแปรเพียง 1 ตำแหน่ง ลำดับนิวคลีโอไทด์บริเวณระหว่างยีน trnL-trnF มีความผันแปร 3 ตำแหน่ง เมื่อนำลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีน rbcL และบริเวณระหว่างยีน trnL-trnF มาวิเคราะห์ร่วมกัน พบว่าค่าสัมประสิทธิ์ความต่างทางพันธุกรรมระหว่างลิ้นจี่ 23 พันธุ์อยู่ในช่วง 0.0000-0.0035 โดยพันธุ์จีนแดงมีค่าความต่างทางพันธุกรรมจากพันธุ์อื่น ๆ เมื่อสร้างแผนภูมิความสัมพันธ์ทางพันธุกรรม พันธุ์จีนแดงแยกออกจากลิ้นจี่พันธุ์อื่น ๆ แต่ไม่สามารถแยกพันธุ์ลิ้นจี่อีก 22 พันธุ์ออกจากกันได้